حافظه رم چیست؟

واژه رم (RAM) مخفف عبارت Random Access Memory به معنای «حافظه با دسترسی تصادفی» است. به زبان ساده، رم‌ها محلی هستند برای ذخیره داده‌ها پیش از آن‌که دستگاه  آن‌ها را پردازش کند.

امروزه در تمام کامپیوترها و دستگاه‌های دارای CPU، رم هم وجود دارد. رم‌های جدید گوشی و مانیتورها اندازه‌های کوچکتر ولی سرعت و ظرفیت پردازش بسیار بالاتری دارند و به همین دلیل روی عملکرد کلی کامپیوتر تاثیر می‌گذارند.

در این مقاله در سایت ام تی ایکس ایران قصد داریم شما را با تمام اطلاعاتی که درباره رم (RAM) باید بدانید آشنا کنیم. همراه ما باشید.

به زبان ساده می‌توان رم را یک سخت‌افزار مانند فلش مموری در نظر گرفت که سیستم عامل دستگاه(مثلا اندروید) از این حافظه برای نگهداری برنامه‌های کاربردی و داده‌های فعلی استفاده می‌کند تا CPU سریع‌تر به آنها دسترسی پیدا کند.

رم حافظه اصلی دستگاه است و سرعت خواندن و نوشتن در آنها بسیار سریع‌تر از حافظه‌های هارد دیسک (HDD) یا حافظه SSD انجام می‌شود.

Ram یک نوع حافظه‌ی موقت است به این معنی که فقط تا زمانی که دستگاه به جریان برق متصل باشد، داده‌ها را حفظ می‌کند و به محض این که دستگاه خاموش شود، همه‌ی اطلاعات رم پاک خواهد شد. مقیاس اندازه‌گیری حجم حافظه‌ی رم، گیگابایت است.

Ram چه کاری انجام می‌دهد؟

تاکنون متوجه شدیم حافظه رم چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. حالا نوبت پاسخ دادن به این سوال است که رم دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟

فرض کنید یک فایل Word باز کرده‌اید و در حال تایپ کردن متن داخل آن هستید. وقتی کار تایپ شما تمام شد با ذخیره کردن، فایل ورد شما در حافظه بلند مدت (HDD یا SSD) کامپیوتر ذخیره می‌شود. اما تا قبل از ذخیره، تمام تغییراتی که در ورد اعمال می‌کنید در حافظه رم (RAM) ذخیره می‌شود.

این موضوع علاوه بر فایل‌های ورد، در مرورگرهای اینترنتی و فایل‌های ویدیویی شما هم صدق می‌کند. به عنوان مثال رم، جایی از ویدیو که مکث کرده‌اید را در خود ذخیره می‌کند تا پس از زدن کلید Play، فیلم شما از همان نقطه‌ای که قطع شده، پخش شود.

انواع حافظه رم چیست؟

Ram خود به مدل‌ها و نسل‌های مختلفی تقسیم می‌شود که هرکدام قابلیت‌های مخصوص به خود را دارند.

به طور کلی رم  به دو دسته تقسیم می‌شود:

• حافظه SIMM یا Single In-line Memory Module
• حافظه DIMM یا Dual In-line Memory Module

ماژول حافظه درون خطی یا SIMM اولین بار در سال 1983 میلادی عرضه شدند و امروزه معمولا مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. با ظهور پردازنده‌های 64 بیتی، ماژول‌های 32 بیتی باید به صورت جفت نضب می‌شدند تا با سایر سخت‌افزارها سازگاری داشته باشند.

در نتیجه پس از چند سال حافظه‌های SIMM جای خود را به DIMMهای 64 بیتی دادند که هم جدیدتر هستند و هم فضای کمتری اشغال می‌کنند.

از زیرمجموعه‌های ماژول SIMM می‌توان به حافظه‌های EDO و FPM اشاره کرد. این درحالی‌ست که زیرمجموعه‌های ماژول DIMM عبارت‌اند از حافظه‌های DDR و SDRAM که امروزه بسیار هم پرکاربرد هستند.

همچنین مدلی به نام SO-DIMM هم وجود دارد که از نظر اندازه کوچکتر بوده و مناسب لپ‌تاپ است.

DDR چیست؟

همانطور که گفتیم رم DDR یا Double Data Rate یکی از زیرمجموعه‌های ماژول DIMM محسوب می‌شود.

قبل از تکنولوژی DDR، در هر کلاک پالس فقط یک بیت انتقال پیدا می‌کرد و همین موضوع باعث سرعت پایین پردازش داده‌ها می‌شد.

با ظهور DDR در سال 2002 میلادی، در هر کلاک پالس، دو بیت انتقال پیدا کرده و به همین دلیل نام این تکنولوژی «نرخ انتقال داده دو برابری» یا همان DDR در نظر گرفته شد.

رم‌های DDR نسل‌های مختلفی دارند که از DDR1 تا DDR4 را در بر می‌گیرند. پرطرفدارترین نوع DDR، نسل چهارم آن یعنی DDR4 است.

ولتاژ کاری این رم 1.2 ولت است که در مقایسه با نسل‌های قبلی بسیار کمتر است. این موضوع به کاهش مصرف انرژی کمک فراوانی می‌کند.

اما با ظهور DDR5 در سال 2020 میلادی و سرعت فوق‌العاده‌ بالای این رم، نسل‌های قبلی نادیده گرفته شدند. گرچه این نوع Ram هنوز در ابتدای راه است اما بهبود سرعت و کیفیت آن نظر هر کاربری را به خود جلب می‌کند.

در زیر مشخصات رم‌های DDR را مشاهده خواهید کرد:

نام رم	DDR1	DDR2	DDR3	DDR4	DDR5
سال تولید	2002	2004	2007	2014	2020
ولتاژ کاری	2.5 ولت	1.8 ولت	1.5 ولت	1.2 ولت	1.1 ,gj
سرعت	266MT/s	400MT/s	1066MT/s	2133MT/s	4800MT/s
تراکم	128Mb	256Mb	1Gb	4Gb	1

 

تفاوت RAM و ROM چیست؟

به دلیل شباهت نام، اغلب کاربران حافظه‌های رم و رام را با هم اشتباه می‌گیرند.

رام به حافظه فقط خواندنی کامپیوتر گفته می‌شود که نمی‌توان روی آن چیزی نوشت. در واقع هربار که کامپیوتر را روشن می‌کنید، پردازنده به ROM مراجعه می‌کند و اطلاعات سیستم شما را از این حافظه می‌خواند.

داده‌های موجود در ROM غیرفرار هستند و برخلاف رم، پس از قطع شدن برق، این اطلاعات از بین نمی‌روند. بنابراین ROM برای ذخیره‌سازی دائمی اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تاریخچه رم کامپیوتر

حال که دانستید رم چیست و انواع آن کدامند، خوب است با تاریخچه آن نیز آشنا شوید.

پیش از ورود رم به دنیای کامپیوتر و استفاده از آن به عنوان مدار مجتمع، از حافظه هایی مانند NOR Flash و OTP استفاده می شد. این حافظه ها سرعت، ظرفیت و قدرت کم تری نسبت به رم های امروزی داشتند ولی از طرفی، به سرعت و قدرت بیش تر نیازی نبود چرا که نرم افزار ها چندان پیشرفته نبودند.

یکی از نخستین رم هایی که وارد بازار شد، در سال ۱۹۵۱ چند کیلوبیت بیش تر ظرفیت نداشت و تا اواخر ۱۹۷۰ فروش آن ادامه داشت.

فی فورستر، از دانشجویان دانشگاه ام آی تی، یک حافظه رم با موادی از جمله هسته فریت و مواد فرامغناطیسی تولید کرد که باعث می شد در یک زمان ثابت، اطلاعات بیش تری منتقل شود.

نخستین رم دنیا در سال های بین ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۴ تولید می شد و Williams Tube را مخترع آن می دانند.

از سال ۱۹۷۰ به بعد، تحقیقات بیش تری روی رم ها انجام شد و تولید آن نیز بیش تر شد. در ۱۹۶۸، رم داینامیک یا پویا، توسط Robert H.Dennard اختراع گردید که شامل ۴ تا ۶ ترانزیستور بود و هر ترانزیستور برای یک بیت حافظه بود.

شرکت اینتل، در سال های بین ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴، شروع به ساخت رم کرد و حافظه های یک کیلوبایتی، چیپ حافظه با کد ۱۱۰۳، کد رمز ۱۱۰۱ و چیپست ۱۷۰۱ با ۲۵۶ بایت ظرفیت در این سال ها تولید شدند.

در سال ۱۹۸۴ یک شرکت المانی به اسم VEB Carl Zeiss موفق به ساخت حافظه رم یک مگابایتی شد که یکی از پر سرعت ترین حافظه های جهان بود.

جمع بندی:

رم یک قطعه ضروری برای کامپیوتر ها و هر سیستم هوشمندی است که به پردازنده نیاز دارد. پردازنده ها، به قطعه ای نیاز دارند که اطلاعات را به طور موقت روی آن ذخیره کنند و نام این قطعه RAM است.